ایمنی جمعی یا گله‌ای چیست و آیا می‌تواند به جلوگیری از COVID-19 کمک کند؟
همان‌طور که بیماری COVID-19 به سرعت در تمام دنیا در حال گسترش است این سؤال در ذهن همه مطرح می‌شود که: چه موقع همه‌گیری کوروناویروس و فاصله گذاری اجتماعی پایان می‌یابد؟
جواب ناامید‌کننده است: هیچ کس با اطمینان نمی‌داند. این چیزی است که فقط زمانی می‌توانیم بفهمیم که بی‌خطر از خانه‌هایمان بیرون آمده و زندگی عادی را از سر بگیریم.
احتمالاً این روزها اصطلاح “ایمنی جمعی” را در رابطه با شیوع بیماری کرونا ویروس زیاد شنیده‌اید.
برخی از رهبران جهان، به عنوان مثال بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس، گفته‌اند که این ممکن است یک راه خوب برای متوقف کردن یا کنترل گسترش کرونا ویروس جدید باشد که باعث بیماری COVID-19 می‌شود. ایمنی جمعی همچنین به مصونیت جامعه و گله یا حفاظت گروهی گفته می‌شود.
ایمنی جمعی زمانی اتفاق می‌افتد که افراد زیادی در یک جامعه نسبت به یک بیماری عفونی مصون شده و به این طریق از گسترش بیماری جلوگیری می‌شود، که این می‌تواند به دو طریق اتفاق بیافتد. یا بسیاری از افراد به این بیماری واکنش مناسبی نشان داده و به مرور زمان پاسخ ایمنی نسبت به آن (ایمنی ذاتی) ایجاد می‌کنند و یا افراد زیادی برای رسیدن به مصونیت در برابر بیماری واکسینه می‌شوند.
ایمنی جمعی می‌تواند در مقابل شیوع برخی بیماری‌ها مؤثر باشد و دلایل مختلفی وجود دارد که چرا اغلب کار می‌کند. همچنین دلایل بسیاری وجود دارد که ایمنی جمعی چرا هنوز برای جلوگیری یا کند کردن گسترش COVID-19 که یک بیماری ناشی از عفونت کرونا ویروس جدید است، تأثیری ندارد.
ایمنی جمعی چگونه عمل می‌کند؟
هنگامی که درصد زیادی از جمعیت در برابر یک بیماری مصون شوند، شیوع آن بیماری کند یا متوقف می‌شود. بسیاری از عفونت‌های ویروسی و باکتریایی از فردی به فرد دیگر منتقل شده و این زنجیره زمانی شکسته می‌شود که بیشتر افراد عفونت را دریافت نکرده باشند و یا انتقال ندهند.
این به حفاظت کردن از افرادی که واکسینه نشده‌اند یا سیستم ایمنی کم‌عملکردی دارند (مثل افراد مسن‌تر، کودکان، نوجوانان، زنان حامله، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و افراد با شرایط خاص بهداشتی) و ممکن است عفونت را راحت‌تر گسترش دهند، کمک می‌کند.
از آنجا که تعداد کمی از افراد در مرحله ایمنی جمعی می‌توانند آلوده شوند، پیدا کردن یک میزبان جدید توسط میکروب سخت می‌شود. این‌که چند نفر باید بیمار شوند و بهبود یابند تا این اتفاق رخ دهد بستگی به این دارد که یک بیماری عفونی چیست. این بوسیله تعداد تکثیر اولیه میکروب مشخص می‌شود که تحت عنوان R0 شناخته شده است.
آمارهای مرتبط با ایمنی جمعی
برای برخی از بیماری‌ها، ایمنی جمعی می‌تواند زمانی عملی شود که 40 درصد از افراد یک جمعیت در برابر آن بیماری به عنوان مثال از طریق واکسیناسیون مصون شوند. اما در بیشتر موارد، 80 تا 95 درصد از جمعیت برای جلوگیری از شیوع باید نسبت به بیماری مصون باشند.
به عنوان مثال از هر 20 نفر 19 نفر باید واکسیناسیون سرخک را انجام دهند تا ایمنی جمعی به مرحله اجرا برسد و بیماری را متوقف کند. این بدان معناست که اگر کودک به سرخک مبتلا شود، افراد دیگر در جمعیت اطراف او به احتمال زیاد واکسینه شده اند، قبلاً آنتی بادی تشکیل داده‌اند و از ابتلا به این بیماری در امان هستند و از گسترش بیشتر آن جلوگیری می‌شود. هدف از ایمنی جمعی جلوگیری دیگران از ابتلا به بیماری یا گسترش یک بیماری عفونی مانند سرخک است. با این حال اگر افراد غیر واکسینه شده بیشتری در اطراف کودک مبتلا به سرخک وجود داشته باشند، این بیماری می‌تواند راحت‌تر گسترش یابد زیرا ایمنی جمعی وجود ندارد.
برای تجسم این موضوع کسی را که ایمنی ندارد به عنوان یک نقطه قرمز رنگ احاطه شده توسط نقاط ایمنی زرد رنگ تصویر کنید. اگر نقطه قرمز نتواند به نقاط قرمز دیگری وصل شود، ایمنی جمعی وجود دارد. درصد افرادی که برای توقف یا کند کردن گسترش یک بیماری عفونی باید ایمنی داشته باشند، “حد آستانه ایمنی جمعی” نامیده می‌شود.
برای COVID-19 ، این آستانه ممکن است دو از هر سه نفر باشد.
برآوردهای فعلی تعداد تکثیر اولیه (R0) را برای کرونا ویروس جدید بین دو تا سه قرار داده است. این بدان معناست که هر کس که مبتلا به این بیماری است به طور متوسط تمایل دارد دو یا سه نفر دیگر را آلوده کند. در حقیقت این تعداد بر اساس رفتار ما می‌تواند تغییر کند. آیا بیشتر افراد خودشان را قبل از رسیدن ویروس قرنطینه می‌کنند؟ یا این‌که مردم همچنان در کنسرت‌ها، مهمانی‌ها، مسابقات ورزشی و مراکز مذهبی شرکت می‌کنند؟ آیا مریض‌ها ماسک می‌زنند؟ آیا افراد سالم با شستن زیاد دست، خود را از سطوح آلوده محافظت می‌کنند؟ آیا آن‌ها هنگام بیرون رفتن از خانه دستکش می‌پوشند؟
در مورد این همه‌گیری جدید، چگونه و چقدر ارتباطات افراد می‌تواند تفاوت بزرگی را در R0 ایجاد کند؟
محققان اکنون تخمین می‌زنند که آستانه ایمنی جمعی بین یک سوم و دو سوم هر جمعیت مشخص خواهد بود. در سرتاسر جهان این رقم می‌تواند بین 2.5 تا 5 میلیارد نفر باشد!
ایمنی ذاتی
ایمنی ذاتی هنگامی ایجاد می‌شود که شما بعد از ابتلاء به یک بیماری خاص در برابر آن مصون شوید. این باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن شما در مقابل با میکروب ایجاد کننده عفونت در بدن شما آنتی‌بادی تولید کند. آنتی‌بادی‌ها مانند محافظ های اختصاصی هستند که فقط میکروب‌های خاصی را شناسایی می‌کنند.
اگر شما دوباره در معرض آن بیماری قرار بگیرید، آنتی‌بادی‌هایی که از قبل برای مقابله با میکروب در بدن شما بوجود آمده‌اند، می‌توانند قبل از گسترش و ایجاد بیماری با آن مقابله کنند. به عنوان مثال اگر شما در زمان کودکی آبله مرغان گرفته باشید به احتمال زیاد آن را دوباره نخواهید گرفت، حتی اگر در اطراف یک فرد مبتلا به این بیماری باشید.
ایمنی ذاتی می‌تواند به ایجاد ایمنی جمعی کمک کند اما به اندازه واکسیناسیون مؤثر نیست. زیرا در ایمنی ذاتی، همه باید یک بار دچار بیماری شوند تا مصونیت خود را نشان دهند و ممکن است خطرات مبتلا شدن به بیماری گاهی جدی داشته باشد.
آیا ایمنی جمعی مؤثر است؟
ایمنی جمعی برای برخی از بیماری‌ها مؤثر است. مردم در نروژ با موفقیت توانستند یک ایمنی حداقل جزئی نسبت به ویروس H1N1 (آنفولانزای خوکی) را از طریق واکسیناسیون و ایمنی ذاتی ایجاد کنند. به طور مشابه، در نروژ پیش‌بینی می‌شد آنفلوانزا باعث مرگ و میر کمتری در سال 2010 و 2011 شود زیرا بیشتر جمعیت در برابر آن مصون بودند.
ایمنی جمعی می‌تواند به جلوگیری از شیوع بیماری‌هایی مانند آنفولانزای خوکی و سایر بیماری‌های همه‌گیر در کل کشور کمک کند. اما بدون اطلاع کسی ممکن است تغییر کند و همچنین نمی‌تواند همیشه تضمین‌کننده محافظت در برابر هر بیماری باشد. برای اکثر افراد سالم این نوع ایمنی جایگزین مناسبی برای واکسیناسیون نیست.
هر بیماری که واکسن داشته باشد با ایمنی جمعی نمی‌تواند متوقف شود. به عنوان مثال شما می‌توانید کزاز را از باکتری‌های محیط خود بگیرید. شما آن را از شخص دیگری نمی‌گیرید، بنابراین ایمنی جمعی برای این عفونت بکار نمی‌رود و دریافت واکسن تنها راه محافظت است.
شما می‌توانید با اطمینان از این‌كه شما و خانواده‌تان واكسیناسیون‌های به روز داشته‌اید، در ایجاد ایمنی جمعی نسبت به بیماری‌های خاص در جامعه خود كمك كنید. ایمنی جمعی ممکن است همیشه از همه افراد جامعه محافظت نکند اما می‌تواند به جلوگیری از شیوع بیماری کمک کند.
ایمنی جمعی و بیماری COVID-19
فاصله‌گذاری اجتماعی و شستشوی مکرر دست در حال حاضر تنها راه برای کمک به جلوگیری از مبتلا شدن شما و اطرافیانتان و گسترش بالقوه بیماری SARS-CoV-2 است.
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا ایمنی جمعی پاسخی برای جلوگیری از شیوع تاج ویروس جدید نیست:
- واکسیناسیون امن‌ترین راه برای اعمال ایمنی جمعی در یک جمعیت است و هنوز واکسنی برای این بیماری وجود ندارد.
- تحقیقات بر روی داروهای آنتی‌ویروس و سایر داروها برای درمان COVID-19 در حال انجام است.
- دانشمندان نمی‌دانند که شما می‌توانید بیش از یک بار در معرض ویروس قرار گرفته و به این بیماری مبتلا شوید یا نه.
- افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند می‌توانند عوارض جانبی جدی را تجربه کنند که در موارد شدید می‌تواند منجر به مرگ شود.
- پزشکان هنوز دقیقاً نمی‌دانند که چرا برخی از افرادی که این ویروس را دریافت می‌کنند دچار بیماری شدید COVID-19 می‌شوند در حالی‌که برخی دیگر این‌گونه نیستند.
- اعضای آسیب‌پذیر جامعه، مانند افراد مسن و افراد مبتلا به برخی از بیماری‌های مزمن، اگر در معرض این ویروس قرار بگیرند می‌توانند بسیار بیمار شوند.
- از طرف دیگر ممکن است افراد سالم و جوان نیز به نوع شدید این بیماری مبتلا شوند.
- اگر بسیاری از افراد همزمان مبتلا به COVID-19 شوند ممکن است بیمارستان‌ها و سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی توان رسیدگی به آن‌ها را نداشته باشند.
مدل‌سازی رایانه‌ای ایمنی جمعی برای بیماری COVID-19
محققان در کالج سلطنتی لندن از رایانه برای مدل‌سازی این سناریو استفاده کردند. بدون تلاش برای متوقف کردن ویروس در ایالات متحده، مدل محاسبه کرد که این بیماری همه‌گیر ممکن است در حدود سه ماه به اوج خود برسد. اما هزینه‌های چنین ایمنی سریع جمعی بسیار هولناک خواهد بود. این مدل تخمین می‌زند تقریباً از هر پنج نفر چهار نفر در سراسر ایالات متحده ممکن است آلوده شوند و بیش از 2 میلیون نفر از آمریکایی‌ها تنها از این ویروس می‌توانند جان خود را از دست دهند.
البته قبل از هراس از این تعداد زیاد مرگ و میر، به خاطر داشته باشید که یک مدل رایانه فقط یک حدس آموزش داده شده درباره آنچه که ممکن است اتفاق بیفتد را ارائه می‌دهد. چنین مدل‌هایی اغلب دوباره و دوباره مورد بازبینی قرار می‌گیرند زیرا اعداد جدید وارد می‌شوند یا اطلاعات جدیدی بدست می‌آید. با گذشت زمان این پیش‌بینی‌ها به چالش کشیده و آزمایش می‌شوند.
برآورد این مدل با در نظر گرفتن بدترین حالت بوده است به این معنی که اگر جامعه اقدامی برای جلوگیری از شیوع بیماری انجام ندهد آنچه را که محققان پیش‌بینی کرده اند اتفاق خواهد افتاد. در حقیقت کشورهای سراسر جهان اقداماتی را انجام می‌دهند که در این میان فاصله‌گذاری اجتماعی در اولویت قرار دارد. در نظر گرفتن سناریوهایی با بدترین حالت مفید است. آن‌ها به دولت‌ها كمك می‌كنند تا برای آنچه اتفاق خواهد افتاد برنامه‌ریزی كنند. با ورود اعداد جدید و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ویروس و نحوه شیوع آن، مدل‌ها دوباره و دوباره مورد بازبینی قرار می‌گیرند.
پژوهشگران خاطرنشان می‌کنند كه كارشناسان اطلاعات بیشتری را جمع‌آوری کرده که از این داده‌ها برای آزمایش این‌که چگونه رفتارهای استفاده شده توسط مدل با نحوه رفتار افراد مطابقت دارد (مانند خانه ماندن در حالی که ویروس بیشترین فعالیت را دارد)، استفاده می‌شود.
گزارش کالج سلطنتی لندن پیش‌بینی کرده است که توانایی برخی از بیمارستان‌های ایالات متحده برای ارائه مراقبت های جدید برای بسیاری از بیماران از بین برود. هم اکنون بیمارستان‌های برخی از شهرهای بزرگ ایالات متحده نرخ عفونتی را که اعلام می‌کنند تأییدکننده این مطلب است. به همین دلیل کشورها در سراسر جهان تمرکز خود را بر روی فاصله‌گذاری قرار داده‌اند. آن‌ها در حال تلاش برای کاهش سرعت موارد جدید ابتلاء و کاهش فشار بر بیمارستان‌ها هستند.
ایمنی جمعی برای COVID-19 در آینده
دانشمندان در حال حاضر مشغول کار روی واکسن برای SARS-CoV-2 هستند. اگر واکسن داشته باشیم ممکن است در آینده ایمنی جمعی در برابر این ویروس ایجاد کنیم. این به معنای دریافت SARS-CoV-2 در دوزهای خاص و اطمینان از واکسینه شدن اکثر جمعیت جهان است. تقریباً همه بزرگسالان، نوجوانان و کودکان باید واکسینه شوند تا ایمنی جمعی را برای افرادی که نمی‌توانند واکسن دریافت کنند یا خیلی مریض هستند بتوان فراهم نمود. اگر نسبت به این بیماری واکسینه شوید و بدن شما در برابر ویروس ایمن شود، به احتمال زیاد ویروس را دریافت نخواهید کرد یا آن را منتقل نمی‌کنید.
پس در نهایت می‌توان گفت ایمنی جمعی راهی برای متوقف کردن گسترش ویروس کرونا و بیماری COVID-19 نیست. استفاده از ایمنی جمعی پس از ساخت واکسن برای این ویروس، یکی از راه‌های کمک به محافظت از افراد جامعه آسیب‌پذیر یا دارای سیستم ایمنی کم‌عملکرد خواهد بود.
منابع: healthline, sciencenewsforstudents
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.