بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19) آموزش را به تعلیق درآورده و آغاز به کارِ مدارس در طول همه‌گیری، تقابلی میان خطرات بهداشتی و عواقب اخلال در آموزش حضوری است. داشتن درکی علمی از ویروس SARS-CoV2 عامل بیماری COVID-19، باید در نحوه بازگشایی مدارس مورد نظر قرار گیرد.

اگرچه کودکان و نوجوانان (سنین 3 تا 18 سال) می‌توانند به COVID-19 مبتلا گردند، اکثر آنها بدون علامت باقی می‌مانند و یا بیماری خفیفی را تجربه می‌کنند. این جوانان ممکن است نسبت به افراد مسن در معرض عفونت کمتری قرار بگیرند اما احتمالا با سرعت مشابهی عفونت را گسترش می‌دهند. با کاهش محدودیت‌ها، عفونت SARS-CoV2 در کودکان و نوجوانان با سرعت بیشتری نسبت به سایر گروه‌های سنی افزایش یافته و عفونت از جامعه وارد مدارس شده است. اما با انجام اقدامات سختگیرانه در جهت کاهشِ خطرِ شیوعِ فرد به فرد، انتقال تدریجی در مدارس به ندرت رخ خواهد داد. شیوع در مدارس بیشتر در نتیجه افزایش انتقال در جامعه، فاصله فیزیکی ناکافی، تهویه نامناسب و عدم استفاده از ماسک است. به نظر می‌رسد مدارسی که اقداماتی در جهت کاهش انتقال صورت داده‌اند (از جمله کشورهای اروپایی) در افزایش گسترش ویروس در جوامع سهمی نداشته باشند.

مدارس چه اقداماتی را باید در نظر بگیرند؟

به حداقل رساندن ورود عفونت به مدرسه، از گسترش COVID-19 جلوگیری می‌کند. غربالگری روزانه علائم می‌تواند افراد مبتلا با بروز اولین علائم را شناسایی کند. مدرسه‌ها باید به دنبال آزمایشات تشخیصی باشند. اگرچه آلودگی می‌تواند خاموش باشد. حدود 50-15 درصد کودکان و 30-10 درصد بزرگسالان زمانی که سیستم ایمنی بدن‌شان مشغول مبارزه با عفونت است هیچ علائمی را بروز نمی‌دهند (حاملان بی‌علامت) یا 3-1 روز قبل از بروز علائم درگیر عفونت می‌شوند (حاملان پیش‌علامت). آزمایشات تشخیصی رایج قادر نیستند با اطمینان عفونت‌های خاموش را تشخیص دهند و علاوه بر این به اندازه کافی ارزان و سریع نیستند تا یک سیستم نظارتی مبتنی بر تشخیص را در سطح مدارس عملی سازند. بنابراین مؤثرترین ابزار در جهت به حداقل رساندن خطرِعفونت‌های واردشده به مدارس، محدود کردن یادگیری حضوری تنها به زمانی است که جوامع محلی عفونت را کنترل کرده باشند. کشورهایی که آزمایشات تشخیصی گسترده‌ای انجام می‌دهند با شرط کاهش 50-30 درصدی عفونت به ازای هر 100هزار نفر طی 7 روز و با رعایت موارد سختگیرانه ایمنی اقدام به بازگشایی مدارس کرده‌اند. کشورها با حداقل اقدامات پیشگیرانه (فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک در راهروها و نه در کلاس، بهداشت دست و ماندن در خانه در صورت داشتن حداقل علائم) امکان آموزش حضوری را فراهم کرده و انتقال در جوامع را به نزدیک صفر رسانده‌اند.

در صورت بروز عفونت در مدارس، احتمال انتقال بیشتر باید به حداقل برسد. COVID-19 از طریق ذرات تنفسی حاوی ویروسی پخش می‌گردد که از طریق تنفس، صحبت کردن، فریاد زدن، آواز خواندن، سرفه و عطسه تولید شده‌اند. دلیل توصیه به فاصله‌گذاری فیزیکی، ضدعفونی کردن سطوح، تهویه و بهداشت دست‌ها سرعت نشست سریع ذرات تنفسی بزرگ است. میزان خطر انتقال ذرات تنفسی کوچک‌تر مانند آئروسل که در هوا باقی می‌مانند، علاوه بر فاصله از شخص دیگر، توسط مدت زمان در معرض بودن تعیین می‌شود. محدود کردن ظرفیت کلاس‌ها، پرهیز از فعالیت‌هایی چون آواز خواندن و بهبود تهویه در کنترل انتقال بسیار مؤثر است. ماسک با محدود کردن انتشار و استنشاق، گسترش از طریق ذرات تنفسی و آئروسل‌ها را کاهش می‌دهد. انتقال از طریق هوا در فضای باز غیرمحتمل است، با این‌حال از ورزش‌هایی که به بازدم بیش از حد معمول نیاز دارند باید خودداری شود.

با محدود کردن انتقال ثانویه به کمترین میزان ممکن، از شیوع گسترده در مدارس می‌توان جلوگیری کرد. وجود گروه‌های کوچک‌تر جدا از هم، تماس فرد به فرد را کاهش داده و در صورت بروز شیوع ردیابی تماس را تسهیل می‌کند. تشخیص زودهنگام افراد آلوده از طریق بررسی علائم و آزمایشات تشخیصی می‌تواند اقدامات قرنطینه‌ای را به گروه آسیب‌دیده محدود کند و از بستن کامل کلاس و مدرسه جلوگیری نماید.

با انجام این اقدامات می‌توان احتمال بروز بیماری در کودکان، معلمان، کارمندان و اعضای خانواده دانش‌آموزان را کاهش داد. با کاهش آلودگی در جوامع اقدامات پیشگیرانه کمتری مورد نیاز است، اگر جوامع اولویت خود را در سرکوب پراکندگی ویروس در سایر اجتماعات قرار دهند می‌توانند امکان مدرسه رفتن کودکان را فراهم کنند.

منبع:

https://science.sciencemag.org/content/369/6508/1146