چرا و چگونه قسمت های بدن دچار خارش می شوند؟ چرا خاراندن خارش احساس خوبی دارد؟

خارش، یک احساس عمومی ناشی از تحریک سلول های پوستی یا سلول های عصبی مرتبط با پوست است. در حالی که خارش می تواند یک مزاحمت باشد، به عنوان یک مکانیسم مهم حسی و محافظتی، مانند سایر احساسات پوستی چون لمس ، درد ، لرزش ، سرما و گرما نیز عمل می کند. خارش به ما عوامل خطرناک خارجی را هشدار دهد، اما در صورت عدم درمان، غیر قابل تحمل می شود. 

خارش علائم غالب بسیاری از بیماری های پوستی است و همچنین در برخی از بیماری ها که بر کل بدن تأثیر می گذارد نیز وجود دارد. احساس خارش پوست به دلیل تحریک پروپیواسپتورها (انتهای عصب حساس به خارش – گیرنده حسی که محرک هایی را از درون بدن دریافت می کند، به خصوص مواردی که به موقعیت و حرکت پاسخ می دهد) توسط واسطه های مکانیکی، حرارتی یا شیمیایی بوجود می آید.

به طور کلی، خارش شامل فعال شدن پروپیواسپتورهای سلولهای عصبی تخصصی به نام الیاف C می باشد. این الیاف C برای کسانی که با احساس درد همراه هستند، یکسان است، اما از نظر عملکردی مجزا هستند و فقط احساس خارش را منتقل می کنند – آنها حدود 5 درصد از کل الیاف C را در پوست انسان تشکیل می دهند. این الیاف C هنگامی که به صورت سطحی بر روی پوست تحریک می شوند، سیگنال هایی را در امتداد عصب به نخاع و به مغز منتقل می کنند در مغز این سیگنال ها پردازش می شوند و خارش یا مالشی مختصر در پاسخ به آن توسط ما اتفاق می افتد. 

خاراندن و مالش دادن با ایجاد تحریک های مختلف درد و لمس گیرنده ها در همان مناطق باعث تداخل این حس ها با حس ناشی از پروپیواسپتورها می شوند. اگرچه این کار برای رفع خارش مفید است، اما خاراندن فقط تسکین موقت را ارائه می دهد و ممکن است باعث تحریک بیشتر پوست و احتمالاً جراحت آن شود که می تواند عفونت را در پی داشته باشد. علیرغم تقریباً یک قرن تحقیق در مورد خارش، هیچ درمان منفردی در این رابطه وجود ندارد، اما چندین ماده موضعی و خوراکی در دسترس هستند که خارش در برخی نقاط را از بین می برند. این عوامل شامل لوسیون ها و کرم ها (مانند کالامین و هیدروکورتیزون)، آنتی هیستامین ها، آنتاگونیست های مواد افیونی، آسپرین و نور درمانی ماوراء بنفش می باشد.

منبع:

https://www.scientificamerican.com/article/experts-why-we-itch-and-scratch