مخچه، بخشی از مغز که بیشتر به دلیل نقش خود در هماهنگی حرکات شناخته می‌شود، در طی تکامل دچار تغییراتی شده است که ممکن است در فرهنگ بشر، زبان و استفاده از ابزار نقش داشته باشد. این یافته جدید در مطالعه ایلین گوارا و همکارانش از دانشگاه دوک، که در 6 می در مجله PLOS Genetics منتشر شد، آشکار گردید.

دانشمندان در حال مطالعه چگونگی تکامل ظرفیت قابل توجه انسان برای تفکر و یادگیری با تمرکز بر روی قشر پیش‌پیشانی، بخشی از مغز که مرتبط با عملکردهای اجرایی حیاتی مانند استدلال اخلاقی و تصمیم گیری است، هستند. اما اخیراً توجه محققان به نقش مخچه نیز در شناخت انسان افزایش یافته است. گوارا و تیم او با جستجوی تفاوت‌های مولکولی بین انسان‌ها، شامپانزه‌ها و میمون‌های رزوس ماکاک، تکامل مخچه و قشر جلوی پیشانی را بررسی کردند. به طور خاص آن‌ها ژنوم‌های دو نوع بافت مغزی در سه گونه را بررسی کردند تا تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی بین آن‌ها را پیدا کنند. اینها تغییراتی است که توالی DNA را تغییر نمی‌دهند اما می‌تواند بر روی ژن‌هایی که روشن و خاموش هستند تأثیر بگذارند و توسط نسل‌های بعدی به ارث برسند.

در مقایسه با شامپانزه‌ها و رزوس ماکاک‌ها، در گونه انسان تفاوت‌‌های اپی‌ژنتیکی بیشتری در مخچه نسبت به قشر پیش‌پیشانی مشاهده گردید و اهمیت مخچه را در تکامل مغز انسان برجسته نمود. تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی به ویژه در ژن‌های درگیر در رشد مغز، التهاب مغز، متابولیسم چربی و قابلیت انعطاف‌پذیری سیناپسی (تقویت یا تضعیف اتصالات بین سلول‌های عصبی بسته به تعداد دفعات استفاده از آن‌ها) آشکار است.

تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی مشخص شده در مطالعه جدید مربوط به درک نحوه عملکرد مغز انسان و توانایی آن در انطباق و ایجاد ارتباطات جدید است. این تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی ممکن است در پیری و بیماری‌ها نیز نقش داشته باشد. مطالعات قبلی نشان داده است که تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی بین انسان و شامپانزه‌ها در قشر پیش‌پیشانی با ژن‌های درگیر در شرایط روانپزشکی و بیماری‌های زوال عصبی در ارتباط است. به طور کلی مطالعه جدید اهمیت گنجاندن مخچه هنگام مطالعه نحوه تکامل مغز انسان را تأیید می‌کند.

گوارا می‌افزاید: نتایج ما از نقش مهم مخچه در مغز انسان پشتیبانی می‌کند و حاکی از آن است که ویژگی‌های اپی‌ژنتیکی نئوکورتکس انسان (بخشی از قشر مغز) که قبلاً مشخص شده است تنها منحصر به نئوکورتکس نبوده است.

منبع: sciencedaily