طی هفته گذشته آکادمی نوبل برخی از برندگان این جایزه را در رشته‌های مختلف معرفی کرد. به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا بسیاری از برنامه‌های مرسوم به صورت دیجیتالی برگزار شد و مدال و دیپلم برندگان نیز به کشورهای محل زندگی برندگان ارسال گردید.

جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی امسال به هاروی آلتر (Harvey J. Alter) ، مایکل هیوتون (Michael Houghton) و چارلز رایس (Charles M. Rice) برای کشف ویروس هپاتیت C اهدا شد، کمیته نوبل اذعان داشت این دانشمندان با فراهم آوردن امکان آزمایش خون و داروهای جدید، جان میلیون‌ها انسان را نجات دادند.

راجر پنروز (Roger Penrose) ، ریچارد گنزل (Reinhard Genzel)  و آندریا گِز (Andrea Ghez) جایزه نوبل فیزیک را برای بهبود فهم ما از جهان هستی، به‌ویژه کار روی سیاهچاله‌ها دریافت کردند.

جایزه نوبل شیمی به صورت مشترک به امانوئل چارپنتیر (Emmanuelle Charpentier) و جنیفر دودنا (Jennifer Doudna) برای فعالیت‌هایشان جهت گسترش Crispr-Cas9 (روشی برای ویرایش ژنوم) اهدا شد.

لوئیس گلاک ( Louise Glück) شاعر پرآوازه امریکایی برای “صدای شاعرانه بی‌بدیل که به زیبایی وجود هر فرد را جهانی می‌سازد” برنده جایزه نوبل ادبیات شد. جایزه صلح نوبل به برنامه جهانی غذا به دلیل تلاش‌ها برای مبارزه با موج گرسنگی جهانی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا که تاثیرات ویرانگر آن در سراسر جهان مشهود بوده است، اهدا گردید. برندگان جایزه نوبل علم اقتصاد دوشنبه آینده اعلام خواهد شد.

حضور پررنگ زنان در نوبل 2020

دودنا و چارپنتیر اولین تیم تمام زنی هستند که موفق به دریافت جایزه علمی نوبل شده‌اند و ششمین و هفتمین زنانی هستند که از ابتدای اهداء این جایزه در سال 1901 به خاطر فعالیت‌هایشان برنده جایزه نوبل شیمی شده‌اند. یکی از مسئولین انتخاب برندگان نوبل شیمی از آکادمی سلطنتی علوم سوئد اذعان داشت که انتخاب این دو زن برای دریافت جایزه نوبل “لحظه‌ای تاریخی” بوده است. این دانشمندان بیان داشته‌اند که امیدوارند این حادثه به روشن شدن مسیر زنان جوان برای ورود به حوزه‌هایی که هنوز مردان در آن غالب هستند، کمک کند.

چارپنتیر می‌گوید: « آرزوی من این است که این اتفاق پیام مثبتی برای دختران جوانی که مایلند مسیری در علم را دنبال کنند، داشته باشد و به آنها نشان دهد که زنان نیز با پژوهش‌هایی که انجام می‌دهند می‌توانند در علم تأثیرگذار باشند.»

دودنا به گزارشگران گفته است: « این حادثه به‌ویژه برای زنان جوان‌تر که می‌بینند کار زنان به اندازه مردان مورد توجه قرار می‌گیرد ارزشمند است. من فکر می‌کنم زنان این احساس را دارند که مهم نیست چه کاری انجام دهند، هرگز به اندازه مردان مورد توجه قرار نمی‌گیرند. من دوست دارم این تغییر را ببینم، و البته این گامی است که در جهت درست برداشته شده است.»

آندریا گِز یکی از برندگان نوبل فیزیک امسال، پس از ماری کوری در سال 1903 چهارمین زنی است که موفق به دریافت این جایزه شده است. این جوایز با شناساندن دستاوردهای علمی این دانشمندان به تغییر برداشت‌ها از آنچه جامعه به عنوان چهره یک دانشمند برجسته می‌شناسد، کمک می‌کند.

روزین اووِن (Roisin Owen) مهندس بیوشیمی دانشگاه کمبریج می‌گوید: « من کاملا موافقم که چارپنتیر و گز به الگویی برای زنان جوان در علم تبدیل خواهند شد، به این دلیل که از این تاریخ به بعد برنده شدن زنان در این جوایز “عادی” خواهد شد و دانشمندان جوان دیگر به این فکر نمی‌کنند که این حوزه در قلمرو مردانِ مسنِ سفیدپوست است. امیدوارم که به زودی شاهد تنوع در جنسیت و نژاد این حوزه باشیم و این مسأله تنها موضوع صحبت نباشد.»

سایر دانشمندان نیز معتقدند این جوایز موانعی که زنان جوان در علم با آن روبه‌رو هستند را برجسته می‌سازد و بر اهمیتِ اعتبار بخشیدن به کسانی که به قله‌های رشته خود دست یافته‌اند، تأکید می‌ورزد. واقعیت این است که زنان در آزمایشگاه‌ها کمتر از مردان مورد توجه قرار می‌گیرند. شادی دریافت چنین جوایزی، این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که زنان در محیط‌های علمی و دانشگاهی به اندازه مردان همکار خود امکان بهره‌برداری و انتشار کارهای خود و دستیابی به موقعیت‌های بالاتر را نمی‌یابند.

به امید روزی که ملاک شایستگی، قضاوت و انتخاب افراد نه جنسیت، نژاد و رنگ پوست، بلکه میزان تلاش، اثربخشی و سودمندی برای جامعه باشد.

منابع:

https://www.nytimes.com/article/2020-nobel-prize-winners.html

https://www.sciencealert.com/two-women-make-history-in-a-nobel-prize-for-development-of-crispr