زنان در سراسر جهان می‌خواهند و لایق این هستند که آینده‌ای برابر، به دور از هر گونه کلیشه و خشونت داشته باشند، آینده‌ای که پایدار، صلح‌آمیز و با حقوق و فرصت‌های برابر برای همه باشد. برای رسیدن به چنین هدفی جهان به زنانی نیاز دارد که بر سر هر میز تصمیم‌گیری حضور داشته باشند. شعار امسال روز جهانی زن، “زنان در جایگاه رهبری: دستیابی به آینده‌ای برابر در جهان Covid-19” است و تلاش‌های گسترده زنان و دختران در سراسر جهان، برای شکل‌گیری آینده‌ای با برابری بیشتر و بهبودی از همه‌گیری Covid-19 تجلیل و شکاف‌های باقی‌مانده را برجسته می‌سازد.

مشارکت و رهبری مؤثر و کامل زنان در همه حوزه‌های زندگی، پیشرفت برای همه را به ارمغان می‌آورد. اما هنوز زنان در زندگی عمومی و تصمیم‌گیری‌ها کمتر حضور دارند. زنان در 22 کشور در رأس دولت‌ها قرار دارند و تنها 29.9 درصد از نمایندگان مجالس ملی را شامل می‌شوند. با نرخ پیشرفت فعلی، برابری جنسیتی در بین سران دولت‌ها 130 سال دیگر به طول خواهد انجامید.

زنان همچنین در خط مقدم مبارزه با Covid-19 هستند؛ به عنوان کارکنان و کارگران بخش سلامت و بهداشت عمومی، دانشمندان، پزشکان و مراقبان، با این‌حال 11% کمتر از مردان همکار خود حقوق دریافت می‌کنند. تجزیه و تحلیل تیم‌های کاری Covid-19 در 87 کشور نشان می‌دهد که تنها 3.5 درصد از آنها از برابری جنسیتی بهره‌مند هستند.

زمانی که زنان در جایگاه رهبری قرار می‌گیرند، نتایج مثبتی را مشاهده می‌کنیم (مطالعه بیشتر). برخی از کارآمدترین و نمونه‌ترین پاسخ‌ها به بیماری همه‌گیر Covid-19 توسط زنان هدایت شد و زنان به‌ویژه زنان جوان، پیشتاز جنبش‌های متنوع و فراگیر به صورت آنلاین و در خیابان‌ها، برای عدالت اجتماعی و تغییرات اقلیم در سراسر جهان هستند. با این‌حال زنان زیر 30 سال کمتر از 1 درصد نمایندگان مجلس در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل روز جهانی زن امسال زمان فریاد برای برابری نسل است و عمل برای رسیدن به آینده‌ی برابر برای همه.

ادعای فضای زنان در رهبری

شرلی چیشولم (Shirley Chisholm)، اولین زن سیاه‌پوست عضو کنگره ایالات متحده، زمانی گفت؛ اگر آنها به شما صندلی بر سر میز نمی‌دهند، یک صندلی تاشو بیاورید. آینده با حضور زنان در میز تصمیم‌گیری بهتر خواهد شد. زنان پیش‌رو و مبتکری چون شرلی چیشولم، مدعی فضای خود و خواستار گنجانده شدن در تصمیم‌گیری‌ها و برابری زنان هستند.

در تمامی بخش‌ها، جوامع و اجتماعات، حضور زنان در موقعیت‌های رهبری الزامی است. از سیاست و شرکت‌ها تا ورزش و حوزه STEM، رهبری متنوع به نفع همه است. رهبران باید نماینده افراد جامعه خود باشند تا خواسته‌ها و نیازهای آنان را به بهترین وجه بشناسند.

تجارت و کارآفرینی

با وجود شکستن رکورد جدیدی در تعداد مدیران عامل شرکت‌های موجود در لیست Fortune در سال 2020، تنها 7.4 درصد این شرکت‌ها توسط زنان اداره می‌شود. زنان برای شروع تجارت با موانع بیشتری روبه‌رو هستند و همچنین در محل کار خود اشکال مختلف و متعدد تبعیض را متحمل می‌شوند که آن‌ها را از پیشرفت شغلی و ادعای موقعیت‌های رهبری باز می‌دارد، مانند آزار جنسی، شکاف دستمزد جنسیتی و نبود سیاست‌های حامی خانواده.

پنج راهی که می‌تواند سیاست و فرهنگ را در جهت حضور بیشتر زنان در موقعیت رهبری این حوزه تغییر دهد:

• مطالبه دستمزد برابر برای کارهای با ارزش برابر،
• سیاست‌های مربوط به خانواده که از والدین هر دو جنس پشتیبانی کند،
• سیاست‌های تحمل صفر در مقابل آزار و اذیت جنسی در محیط کار،
• تقسیم کارهای مراقبت خانگی به طور مساوی،
• نمایندگی برابر زنان در هیئت‌های مدیره.

ورزش

ورزشکاران، مدیران و رهبران زن در ورزش، الهام‌بخش زنان و دختران در همه قشرهای جامعه هستند که در مسیر رسیدن به آرزوهای خود گام برمی‌دارند. آنها کلیشه‌های جنسیتی را نادیده گرفته، نگرش نسبت به نقش‌های جنسیتی را تغییر می‌دهند، فضاهای امن و عادلانه برای دختران و زنان فراهم می‌کنند و به آنها کار تیمی و استقامت را آموزش می‌دهند. بدون رهبری زنان، بازی‌های المپیک 2021 هرگز با حضور 49 درصدی ورزشکاران زن، به اولین المپیک با جنسیت برابر تبدیل نمی‌شد.

به‌رغم پیشرفت‌های زیاد در این زمینه، زنان هم‌چنان در برخی از ورزش‌ها محروم هستند، حقوق و جوایز جهانی آن‌ها بسیار کمتر از مردان است.

پنج راهی که به زنان برای رسیدن به موقعیت‌های رهبری در حوزه ورزش کمک می‌کند:

• افزایش آگاهی و تغییر تصورات قبلی- هر ورزشی، ورزش زنانه است،
• جوایز مساوی برای رویدادهای زنان و مردان،
• تماشا و حمایت از زنان و تیم‌های ورزشکار،
• استفاده از ورزش به عنوان بستری برای ابراز برابری و ابزاری جهت توان‌مندسازی زنان و دختران،
• بیان تبعیض‌های جنسیتی در رویدادهای ورزشی و تجلیل از موفقیت زنان ورزشکار.

علم و پاسخ به Covid-19

برای غلبه بر همه‌گیری Covid-19 و بهبودی از بحران‌های مداوم جهانی، جهان به علم و علم به زنان نیاز دارد. در خط مقدم پاسخ به همه‌گیری، زنان و دختران کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و نوآوران قرار دارند، درباره واکسن‌ها و درمان‌های پیش‌رو پژوهش می‌کنند و الهام‌بخش زنان و دختران برای حضور در حوزه STEM هستند.

زنان در علم ما را به سمت جهانی امن‌تر سوق می‌دهند. با حضور 70درصدی در جمع کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و اجتماعی، زندگی خود را به خطر می‌اندازند. با این‌حال در تصمیم‌گیری و موقعیت‌های رهبری کمتر دیده می‌شوند. تنها 30 درصد از رهبران بخش بهداشت جهانی را زنان تشکیل می‌دهند.

موانع سیستمی، تعصبات جنسیتی، تبعیض و کلیشه‌های جنسیتی هم‌چنان مانع افزایش حضور زنان در مشاغل STEM هستند که متعاقبا تنوع در مبتکران که سعی در یافتن راه‌حل‌های برای جدیدترین چالش‌ها، چون تغییر اقلیم و بحران Covid-19 را دارند، محدود می‌سازد. برای راه‌حل‌های بهتر که به نفع همه باشد، ما به زنان رهبر بیشتری در علم نیاز داریم.

پنج راهی که به زنان برای رسیدن به موقعیت‌های رهبری در حوزه علم کمک می‌کند:

• افزایش آگاهی بین کودکان، مربیان و والدین برای رد تعصبات جنسیتی- هر شغلی در STEM شغل زنانه است،
• حمایت از زنان و دختران در زمینه‌های STEM،
• گوش دادن به زنان متخصص و اعتماد به پژوهش‌های آن‌ها،
• تشویق و حمایت از زنان و دختران در علم و فن‌آوری با هدف دستیابی به موقعیت‌های بالاتر،
• طرف‌داری از ورود زنان در حوزه پاسخ به همه‌گیری Covid-19 و بهبود بیماری در سطوح ملی و محلی.

اقدامات اقلیمی

زنان در سراسر جهان به طور نامتناسبی تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار دارند. بلایای انسانی ناشی از تغییرات اقلیم اغلب نابرابری جنسیتی موجود را بدتر کرده و زنان و دختران را مستعد نرخ بالاتر خشونت، سوء‌تغذیه و موارد دیگر می‌کند. بدون زنان رهبر در جنبش‌های اقلیم، راه‌حل‌ها و پاسخ‌ها به اضطرارهای اقلیمی هم‌چنان نیازهای زنان را نادیده گرفته و حقوق آنها را تضعیف می‌کند.

67 درصد نقش تصمیم‌گیری مربوط به اقلیم را مردان به خود اختصاص داده‌اند. عدالت اقلیمی و پایداری محیط‌زیست به رهبری زنان و جوانان بستگی دارد.

پنج راهی که به زنان برای رسیدن به موقعیت‌های رهبری در حوزه اقدامات اقلیم کمک می‌کند:

• انتخاب و حمایت از رهبران زنی که به خاطر سیاست‌های محیط‌زیستی خود تحت فشار هستند،
• تقاضا برای اقدام دولت‌ها برای جهانی با کربن صفر،
• شنیدن و تقویت صدای زنان و دختران در جنبش‌های اقلیم،
• تقاضا برای حضور زنان در گروه‌ها، تیم‌ها و کمیته‌های عملیاتی در سطوح محلی،
• خواندن و به اشتراک‌گذاری داستان زنان در صف مقدم اقدامات اقلیمی در سراسر جهان.

تصمیم‌گیری، سیاست و زندگی عمومی

زنان فقط در 22 کشور به عنوان رئیس دولت فعالیت می‌کنند و 119 کشور هرگز رهبر زن نداشته‌اند. تنها 25 درصد کرسی‌های مجالس ملی در اختیار زنان است و داده‌های 133 کشور نشان می‌دهد که زنان تنها 36 درصد اعضای منتخب ارگان‌های محلی-مشورتی را تشکیل می‌دهند. زمانی که زنان در تصمیم‌گیری‌های عمومی کمتر حضور دارند، سیاست‌ها، نیازها و اولویت‌های آنها را بازتاب نمی‌دهد. 

پنج راهی که به زنان برای رسیدن به موقعیت‌های رهبری سیاسی کمک می‌کند:

• حمایت از کاندیداهای فمنیست،
• حمایت از آموزش و توسعه ظرفیت زنانی که برای مشارکت در زندگی عمومی و سایست با انواع تبعیض‌ها روبه‌رو هستند،
• تقاضا برای تصویب و اجرای سهمیه‌های جنسیتی و اهداف جسورانه‌تر نمایندگی برابر،
• تقاضا برای جرم شناختن و جلوگیری از خشونت علیه زنان در زندگی سیاسی و عمومی، چه به صورت آنلاین و چه به صورت آفلاین،
• تشویق احزاب سیاسی برای تأمین مالی کمپین‌های نامزدهای زن و ارتقای رهبری آنها.

جنبش‌ها و فضاهای مدنی

جنبش‌های قوی فمنیستی، پایه‌ای برای دموکراسی‌های پررونق و مشوق تغییرات مثبت هستند. زنان در هر نوع مشارکت مدنی، از اتحادیه‌های کارگری و دانشگاهی گرفته تا رسانه‌ها و جنبش‌های عدالت اجتماعی به عنوان رهبر حضور دارند. این جنبش‌ها نقش اساسی در پاسخ‌گویی دولت‌ها و تحولات اجتماعی ایفا می‌کنند.

در سراسر جهان فضای گفتمان‌ها و جنبش‌های مدنی روبه کاهش است. قوانین زیادی وجود دارد که آزادی اجتماعات را محدود می‌سازد، برای ثبت‌نام در جنبش‌ها و سازمان‌های زنان، مشارکت در حمایت و دریافت بودجه‌های خارجی و گزارش و نظارت بر مسائل حقوق بشر در برخی کشورها مانع ایجاد می‌کند. زنان مدافع حقوق بشر با کمپین‌های بدنام کردن آنلاین، حمله فیزیکی، آزار و اذیت و تهدید مواجه هستند. از سال 2008 سرکوب جوامع مدنی در 26 کشور عمیق‌تر شده است، در حالی که شرایط تنها در 17 کشور بهبود یافته است.

با وجود این تهدیدها، نسل‌های جدید فمنیست‌های جوان، همچنان انرژی و خط‌مشی‌های ابتکاری را جهت مبارزه برای حقوق زنان به ارمغان می‌آورند. 

پنج راهی که به زنان برای رسیدن به موقعیت‌های رهبری در جنبش‌ها و فضاهای مدنی کمک می‌کند:

• تقویت صدای رهبران زن با کمک بسترهای موجود در شبکه‌های اجتماعی و مشارکت شخصی،
• تأمین بودجه سازمان‌های فمنیستی و مدافع حقوق زنان،
• شنیدن و تقویت صدای و تجربیات زنان به ویژه جوامع اقلیت و حاشیه‌نشین،
• تقاضا برای محافظت از زنان مدافع حقوق بشر و اعضای سازمان‌های زنان و جمبش‌های فمنیستی در برابر خشونت،
• آموزش اهمیت برابری جنسیتی به نسل‌های بعدی و حمایت از فعالیت زنان و دختران جوان.

چرا از رهبری زنان حمایت می‌کنیم؟

داده‌ها گویا هستند. به‌رغم افزایش مشارکت زنان در نقش‌های تصمیم‌گیری عمومی، برابری بسیار دور است؛ زنان حدود 21 درصد از سِمت‌های وزارت در سطح جهان را در اختیار دارند، تنها سه کشور دارای 50 درصد یا بیشتر زنان در مجلس هستند و تنها 22 کشور توسط یک زن هدایت می‌شوند. با سرعت فعلی پیشرفت، برابری جنسیتی بین سران دولت‌ها تا سال 2150 حاصل نخواهد شد.

علاوه‌براین، خشونت علیه زنان در زندگی عمومی گسترده است. زنان در نقش‌های رهبری با عدم دسترسی به منابع مالی، نفرت و خشونت آنلاین، هنجارهای تبعیض‌آمیز و سیاست‌های استثنایی که صعود از میان سلسله مراتب را دشوارتر می‌کند، دست به گریبان هستند.

با این‌حال زنان پافشاری می‌کنند و اثبات می‌کنند که حضور آنها در مقام رهبری، تغییرات متحول‌کننده‌ای را برای همه‌ی جوامع رغم می‌زنند، ادامه می‌دهند. رهبری فمنیست فراگیر و متنوع، کلیدی برای توسعه پایدار در جهانی است که هم‌چنان با چالش‌های اضطراری روبه‌رو می‌شود. برای مقابله با تعمیق نابرابری، درگیری‌ها و عقب‌ماندگی‌های دموکراتیک، سازمان ملل در سراسر جهان در تلاش است تا زنان بیشتری بتوانند جایگاه‌های بر حق خود را در میزهای تصمیم‌گیری به عهده بگیرند. در ادامه مثال‌هایی از زنانی که با کمک سازمان ملل به دنبال تغییر هستند، مرور خواهد شد.

مایرلین ورگارا پرز (Mayerlín Vergara Pérez)

مایرلین ورگارا پرز مدیر مرکزی در کلمبیا است که از کودکان و نوجوانان نجات‌یافته از خشونت و استثمار جنسی نگهداری می‌کند. در طول زندگی حرفه‌ای خود به صدها کودک و نوجوان آسیب‌دیده کمک کرده است و در سال 2020 توسط کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل به عنوان برنده جایزه پناهندگان نانسن (Nansen) معرفی شده است.  جایزه معتبری که از تلاش‌ها برای حمایت از افراد بی‌جا و مکان پشتیبانی می‌کند.

النا کرامسری (Elena Crasmari)

النا که به معلولیت جسمی مبتلاست، از عدم دسترسی به مرکز پزشکی روستای خود با جمعیت 1155 نفر در کشور مولداوی خسته شده بود، به تالار شهر رفت تا از آنها برای بهبود پله‌های مراکز درمانی درخواست کمک کند. شهردار به او کیسه‌ای سیمان و مقداری شن داد و به او گفت که خودش باید این کار را انجام دهد. به همین دلیل او تصمیم گرفت که برای حضور در شورای محلی کاندید شود. با شرکت در جلسات آموزشی مشارکت سیاسی زنان و مشارکت مدنی که توسط سازمان ملل برگزار می‌شد، مهارت‌های جدید را آموخت و کاندیدای مستقل شورای محلی شد.

زنان تنها 25 درصد نمایندگان مجلس، 22 درصد شهرداران و 27 درصد از مشاوران مناطق در مولداوی را تشکیل می‌دهند و النا تنها زن عضو این شورای محلی 9 نفره است. از اولین پروژه‌های وی بازسازی مرکز پزشکی روستا بود.

آمنه میرساکیوا (Amina Mirsakiyeva)

آمنه پژوهشگری در Karzeis، بزرگ‌ترین تولیدکننده سیستم‌های نوری در جهان است. سفر وی در حرفه شیمی در کشور زادگاهش قزاقستان آسان نبوده است، جایی که دانشمند بودن از اعتبار کمی برخوردار است و از زنان انتظار می‌رود برای شروع و مراقبت از خانواده خود، شغل و حرفه خود را کنار بگذارند.

آمنه برای ادامه دکتری خود به سوئد رفت و هم‌اکنون ساکن اشتوتگارت آلمان است. او موفقیت خود را مدیون حمایت والدین، همکاران و دوستانش است و می‌خواهد راه را برای سایر زنان همانند خود هموار سازد. به همین دلیل شبکه‌ای برای دانشمندان زن قزاقستان ایجاد کرده است تا شناخت و احترام نسبت به شغل‌های علمی را افزایش دهد و تصویر زنان و دختران در علم را عادی سازد.

همچنین در بستر جدید آنلاینی برای برابری جنسیتی در اروپا و آسیای میانه فعالیت می‌کند تا زنان و دختران به اشتغال در علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات ترغیب کند.

ربکا چپکتکه (Rebecca Chepkateke)

ربکا رئیس شبکه زنان Karita، ائتلافی برای برابری جنسیتی، با حمایت طرح ابتکاری اتحادیه اروپا و سازمان ملل است که پروژه‌های توانمندسازی زنان در منطقه آمودات شمال اوگاندا را برعهده دارد. پیوند حیاتی بین زنان خشونت‌دیده و خدمات عدالت و بهداشت را فراهم می‌کند. پشتیبانی گسترده و کمک به زنانی که حمله خود را گزارش کرده‌اند و اطمینان از عدم رد پرونده‌ها توسط پلیس، کمک به زنان برای زایمان ایمن با اتصال آنها به تیم بهداشتی از جمله فعالیت‌های این شبکه است.

رهبری زنانی چون ربکا در شرایط همه‌گیری که نابرابری‌های جنسیتی را بدتر کرده است، بسیار مهم است. هدف او تقویت قوانینی برای محافظت از زنان در برابر خشونت و مبارزه برای برابری بیشتر است.

🔑رشته های STEM شامل رشته های مربوط به علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات می باشند.

منابع:

https://www.unwomen.org/en/news/in-focus/international-womens-day

https://www.unwomen.org/en/news/stories/2020/11/announcer-international-womens-day-2021

https://www.unwomen.org/en/news/stories/2021/3/compilation-claiming-womens-space-in-leadership

https://www.unwomen.org/en/news/stories/2021/3/compilation-why-we-support-womens-leadershi